در حال ترجمهٔ بخشی از نامهٔ ابلاغی رییس‌جمهوری به وزیر امور خارجه بودم که به جمله-پاراگرافی برخوردم که هیچطوره ترجمه‌پذیر نبود. جمله‌ای که چهار خط طول داشت و دست‌کم ۵ اطلاع (information) مهم را در خود جای می‌داد. روحانی در ابلاغیه‌ای که ٢١ فروردین‌ماه صادر کرده است، خطاب به ظریف می‌نویسد:

«لازم است تدوین برنامه اجرائی نحوه شکل‌دهی دیپلماسی پایدار در حوزه اقتصاد با هدف توسعه تعامل با جهان و منطقه و در راستای جذب سرمایه، فناوری و گردشگري و گشایش بازارهای صادراتی برای محصولات ایرانی و خدمات فنی و مهندسی با همکاری وزیر محترم امور اقتصادی و دارایی و سایر وزرا، رؤسای سازمان‌ها و دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط حداکثر ظرف مدت چهار ماه از تاریخ این ابلاغ در دستور کار قرار گیرد».

برای درکِ درستِ این جملهٔ طولانیِ چهار خطی، باید چندین بار آن را مرور کرد. همانطور که می‌بینید در این جمله-پاراگرافِ چهار خطی فقط یک فعل وجود دارد. از قضا ساختار زبان فارسی فهم چنین جمله‌های طولانی را سخت‌تر می‌کند. چون فعل در پایان جمله قرار دارد و برای اینکه بفهمیم ماجرا از چه قرار است، باید تا آخرِ جمله صبر کنیم. اما راه ساده‌تری هم برای نوشتنِ چنین متن‌هایی وجود دارد. آنهم این است که این اطلاعات را به چند قسمت تقسیم کنیم. برای مثال می‌شود جملهٔ آقای روحانی را دست‌کم به پنج جملهٔ کوتاه‌تر تقسیم کرد :

«۱- لازم است تدوینِ برنامهٔ اجرائیِ نحوه شکل‌دهی دیپلماسی پایدار در حوزه اقتصاد در دستور کار وزارت امور خارجه قرار گیرد. ۲- این برنامه می‌بایست با هدف توسعه تعامل با جهان و منطقه تدوین شود. ۳- همچنین باید در راستای جذب سرمایه، فناوری و گردشگري و گشایش بازارهای صادراتی برای محصولات ایرانی و خدمات فنی و مهندسی باشد. ۴- بعلاوه، همکاری وزیر محترم امور اقتصادی و دارایی و سایر وزرا، رؤسای سازمان‌ها و دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط  می‌بایست در نظر گرفته شود. ۵- وزارت امور خارجه حداکثر چهار ماه از تاریخ این ابلاغ برای تدوین این برنامه فرصت دارد.»

کوتاه‌کردنِ جمله‌ها به خواننده کمک می‌کند تا موضوع را بهتر و سریعتر بفهمد. این تکنیکی است که در سخنرانی‌های سیاست‌مداران و یا گوینده‌گانِ رادیو و تلویزیون (چه روزنامه‌نگار و چه تحلیلگر) بکار می‌رود. لزومِ توجه به این نکته در متن‌های دیپلماتیک بیشتر احساس می‌شود. چون این متن‌ها قرار است که اطلاعات مهمی را در بر داشته باشند. متنهایی که سرنوشت مملکتی به آنها وابسته است.

بااینحال درازنویسی در متن‌ها و گفتارهای بسیاری از روزنامه‌نگاران، مقاله‌نویسان، تحلیلگرانِ رادیو و تلویزیون و البته سیاست‌مداران و دیپلمات‌ها دیده می‌شود. امری که فهمِ کلامِ آنها را دشوار و پیچیده می‌کند.